Y Khoa Tai Mui Hong

[NHAKHOA]

Phẫu Thuật Chỉnh Mũi Ngoài
13.05.2006

TAI, THÍNH GIÁC VÀ THĂNG BẰNG

Tai là cơ quan uyên bác đáng kinh ngạc và nó có hai chức năng, cung cấp cho cảm giác nghe cũng như cho phép chúng ta duy trì cân bằng. Mỗi lỗ tai chia thành 3 vùng: tai ngoài, giữa và trong. Tai ngoài và giữa đảm nhiệm việc tập hợp và dẫn truyền sóng âm vào tai trong, ở đó âm thanh được phân tích và diễn giải. Đồng thời tai trong chứa các cấu trúc liên quan đến thăng bằng.

Tai ngoài

Tai ngoài tập hợp và dẫn truyền âm thanh đến phần tai bên trong. Nó bao gồm vành tai, một cấu trúc dạng ống mà chỉ là một phần nhìn thấy được của tai. Vành tai gồm sụn và các nếp xếp của da, và dẫn truyền sóng âm vào ống tai.

Ống tai dài khoảng 2,5 cm, và đường đi của nó được bảo vệ bởi các lông cứng giúp tránh các phần tử lớn hơn vào ống tai. Da bên trong ống tai tạo ra chất sáp từ các tuyến đặc biệt, chất sáp này giúp bảo vệ chống lại các vật thể lạ. Phần cuối của ống tai trong được kéo căng ngang bằng miếng mô sợi được bao phủ trong một lớp da dày, được gọi là màng nhĩ. Sóng âm đi xuống ống tai đến màng nhĩ. Sự thay đổi áp lực không khí được kích thích bởi các sóng âm làm cho màng nhĩ rung lên, và nó dẫn truyền sóng đến tai giữa.

Tai giữa

Được ngăn cách với tai ngoài bằng màng nhỉ, tai giữa là một khoang nhỏ chứa 3 xương nhỏ nhất trong cơ thể. Chuỗi các xương này được liên kết với nhau để hình thành các xương nhỏ, mỗi xương được đặt tên theo hình dạng của nó. Nằm đối diện với mặt trong màng nhỉ là xương búa, nó dẫn truyền rung động đến xương đe,và cuối cùng đến xương thứ 3 trong chuỗi xương, đó là xương bàn đạp. Các xương này khuyếch đại âm thanh để xương cuối cùng, xương bàn đạp đẩy ngược lại một màng nhỏ được gọi là cửa sổ bầu dục (nằm trong cái vách phân chia tai giữa và tai trong).

Dẫn từ tai giữa đến hầu là một đường gọi là vòi Eustachian, nó cho phép áp lực không khí ở mỗi bên màng nhỉ được cân bằng khi nuốt. Đây là điều cần thiết cho chúng ta nghe bình thường.

Tai trong

Tai trong là một hệ thống các cấu trúc liên kết với nhau phức tạp được vùi sâu bên trong các xương sọ. Nó gồm mạng lưới các ống và các buồng được gọi là mê đạo. Phần mê đạo đầu tiên là ốc tai, nó liên quan đến sự nghe: phần thứ hai là bộ máy xoang, đảm nhiệm việc duy trì cân bằng.

Khi xương đạp đẩy vào cửa sổ bầu dục, các sóng áp lực được dẫn truyền đến ốc tai, nó là một ống chứa đầy dịch xoắn vặn trông giống như một vỏ ốc. Bên trong ốc tai là hàng ngàn các tế bào lông cảm nhận âm thanh nhô ra từ một cái màng. Các sóng âm di chuyển qua một chất dịch đặc trong ốc tai và tuỳ thuộc vào tần số sóng làm cho các phần màng đặc biệt rung lên. Các tế bào lông được liên kết với các sợi thần kinh dẫn truyền các tín hiệu điện dọc theo thần kinh thính giác đến phần của não đảm nhiệm việc phân tích âm thanh.

Thứ hai, phần tai trong lớn hơn là bộ máy xoang, nó được tạo thành từ 3 vành bán khuyên, và xoang (gồm hai túi chứa đầy dịch). Chức năng chính của chúng là duy trì thăng bằng, cũng như phối hợp cử động của mắt và đầu. Lại một lần nữa, các cấu trúc chứa đầy các lông nhạy cảm và chúng có thể phát hiện các cử động và quyết định sự định hướng của đầu trong không gian. Các cấu trúc xoang được nối với não bằng dây thần kinh số 8.

(Theo BSGĐ)

Một số phẫu thuật thông thường cơ bản mà BS TMH thường giải quyết

Cơ sở giải phẫu:
mũi ngoài còn có tên là tháp mũi, nằm ở giữa mặt, hình giống như một cái tháp rỗng để đứng, chiếm 1/3 của tầng giữa mặt
Là nắp ngoài của hốc mũi, tháp mũi gồm 2 phần chính, phần cứng và phần mềm
1.Phần cứng; gồm 1 khung xương và sụn
khung xương có:
-Xương chính của mũi, hình chữ nhật, liền với khớp xương trán ở phía trên nó. Xương chính của mũi cùng với bên đối diện sẽ hình thành đường sống lưng hốc mũi
Nghành lên xương hàm cũng tham gia vào hình thành gốc mũi ở phía ngoài
-Khung sụn có
sụn tam giác có bờ trên nối tiếp với xương chính mũi, bờ dưới của sụn nổi gờ lên trong tiền đình mũi thành một nếp gờ gọi tên là nếp sụn tam giác (plica-nasi)
sụn cánh mũi có hình chữ U với 2 cành của nó uốn quanh cửa mũi, cành ngoài hình thành cánh mũi và cành trong sẽ kết hợp với bên đối diện để hình thành đầu mũi ở trên và tiểu trụ ở dưới. Tiểu trụ có tác dụng nâng cao cửa lỗ mũi.
sụn tứ giác của vách ngăn mũi có tác dụng quan trọng giữ cho tháp mũi không bị xẹp xuống.
2.Phần mềm bọc lấy tháp mũi gồm có các tổ chức liên kết và một số cơ nhỏ
Da dính lỏng lẻo vào xương, nhưng bám chặt vào sụn cánh mũi. Một số cơ nhỏ bám vào da vùng tiền đình có tác dụng làm nở hoặc co cửa mũi

Vai trò thẩm mỹ của tháp mũi
Tháp mũi có chức năng hô hấp chính nhưng với vị trí quan trọng nằm ở trung tâm bộ mặt và chiếm 1/3 chính giữa của mặt, nên có vai trò rất quan trọng nữa là tham dự vào những đặc điểm hình dạng và thẩm mỹ của bộ mặt con người. Do đó bên cạnh những bệnh lý ảnh hưởng đến hô hấp, còn những yếu tố thẩm mỹ mà người thầy thuốc TMH có thể giải quyết trong phạm vi chuyên khoa của mình
Đường rạch đi vào tháp mũi trong phẫu thuật chỉnh nắn
về nguyên tắc, phẫu thuật chỉnh hình ở mũi phải căn cứ vào 2 yếu tố cơ bản
- hình thái của bệnh lý: đánh giá chính xác mức độ sẽ phải can thiệp ở từng phần xương, phần sụn, phần da.
- hình thái chung của bộ mặt
mục đích của chỉnh hình để đạt được 1 sắc thái hài hoà và cân đối toàn diện
cần lưu ý rằng những vẹo lệch của tháp mũi chủ yếu nằm ở khung xương và sụn. Muốn đi vào khung xương và khung sụn, chúng ta tránh rạch da ở ngoài tháp mũi để tôn trọng thẩm mỹ của da mặt (ngoại trừ phẫu thuật vết thương hở ở mũi)
Cần mở đường bằng rạch da ở mặt trong của tiền đình mũi. Có 2 đường rạch để tạo đường đi vào tới khung xương và sụn
- đường rạch theo khe túi cùng ở giữa sụn tam giác với sụn cánh mũi, dọc theo nếp plica-nasi
- đường rạch xuyên vách ngăn, đi qua tiểu trụ và sụn vách ngăn
Nhiều trường hợp cần phối hợp 2 đường rạch trên để tạo ra một phạm vi rộng can thiệp vào khung xương và khung sụn
Dụng cụ
dụng cụ dùng cho phẫu thuật chỉnh hình mũi về cơ bản phải chọn loại cỡ nhỏ: dao các kiểu, các cỡ, kéo các kiểu đầu tù, đầu nhọn thẳng và cong, lưỡi đục các cỡ, thẳng và lòng máng, cần có đục lưỡi đuôi én, bóc tách các cỡ các loại, thìa nạo, lưỡi cưa, lưỡi mài, các banh mũi, các vén mũi các cỡ, kìm gặm xương đầu nhỏ, kìm cắt xương cỡ nhỏ, soi mũi, và cặp khuỷu TMH, chỉ Catgut loại nhỏ, chỉ lụa khâu màu đen loại nhỏ, kim khâu, máy hút và các ống các cỡ
Vô cảm trong phẫu thuật chỉnh hình mũi
hoặc gây mê hoặc gây tê, nhưng cả 2 phải có tiền mê chu đáo. Đặc biệt nên chọn gây tê nếu phẫu thuật tương đối khu trú ngắn gọn
gây tê nội khí quản neen có thêm hạ áp chỉ huy thì tốt vì khi mổ, các tổ chức ở mũi thường có xu hướng chảy máu nhiều so với các tổ chức khác
gây tê địa phươngbằng novocain 1% hoặc Xylocain 1% cần pha thêm adrenalin với tiêm loại nhỏ nhất, dùng khoảng 10ml

Tiêm ở 5 điểm chính
điểm 1: giữa tiểu trụ mũi với sụn vách ngăn
điểm 2: khớp giữa sụn tam giác với sụn cánh mũi (tiêm cả 2 bên phải và trái)
điểm 3: kim ở điểm 2 không rút ra mà tiếp tục chọc sâu vào tiêm dọc vùng sống mũi
điểm 4, 5: ở rãnh mũi má, cả 2 bên phải và trái (nếu mổ vào vùng xương chính mũi và nhánh lên hàm trên)



cocacola (Theo BS HONGHA

[NHAKHOA]

Mẹo hay chữa viêm họng


Ăn hỗn hợp gồm một thìa nước gừng và một thìa mật ong trộn với nhau, sau đó uống cốc sữa nóng, các cơn ho và đau họng của bạn sẽ giảm hẳn.

Thời điểm giao mùa, thay đổi thời tiết đột ngột sẽ khiến bạn dễ nhiễm lạnh và viêm họng. Những cách đơn giản sau sẽ giúp bạn nhanh chóng loại bỏ cảm giác khó chịu này:

- Súc miệng với nước muối ấm: Việc này sẽ giúp bạn nhanh chóng xua được cảm giác đau rát cổ họng. Bạn có thể pha 1 thìa muối với khoảng 250 ml nước lọc ấm và súc miệng mỗi giờ một lần.

- Uống trà và mật ong: Trà và mật ong được xem như những loại "thảo dược" thần kỳ giúp bạn nhanh chóng trị dứt cảm giác đau họng. Bạn hãy cho 1 thìa mật ong khuấy đều trong chén trà và thêm nửa quả chanh vắt.

- Dùng đồ uống nóng. Sử dụng đồ uống nóng cũng là cách trị chứng viêm họng hữu hiệu. Những đồ uống nóng hữu ích là nước, trà, cà phê, nước chanh ấm…

- Tránh xa khói thuốc lá: Thuốc lá có thể là thủ phạm khiến bạn bị đau họng và nó càng làm cho tình trạng càng trở nên xấu hơn. Vì thế, khi bị viêm họng, việc tránh xa khói thuốc lá càng là điều rất cần thiết.

- Vỏ xoài và nước lọc: Bạn hãy pha 10 ml nước vỏ xoài với 125 ml nước lọc đun sôi để nguội và dùng để súc miệng hằng ngày.

- Bột quế, hạt tiêu và mật ong: Dùng một thìa bột quế đun với 1 cốc nước, có thêm một chút hạt tiêu và 2 thìa mật ong sẽ giúp bạn nhanh chóng khắc phục được tình hình.

- Nghệ: Nghệ cũng dùng để chữa ho. Lấy một nửa cốc nước nóng, thêm một ít muối vào, sau đó cho nửa thìa bột nghệ rồi khuấy đều và uống ngày một lần, liên tục trong 3 ngày. Cách này rất hiệu quả để bảo vệ họng khỏi bị viêm nhiễm.

- Tắm nước nóng: Có thể xoa dịu chứng đau cổ họng bằng cách hít nhiều hơi nước trong lúc tắm nước nóng hoặc nghiêng đầu trên một chậu nước bốc hơi và há miệng ra hít hơi ẩm bay lên. Làm như vậy mỗi lần khoảng 5 phút, có thể làm mỗi giờ một lần đến khi nào cảm giác đau họng thuyên giảm.

Lưu ý: Bạn nên nhanh chóng tới gặp bác sĩ nếu xuất hiện những triệu chứng cảnh báo như: Đau họng và khan tiếng kéo dài trong nhiều ngày không có dấu hiệu thuyên giảm; đau họng khiến bạn cảm thấy rất đau đớn và khó thở; xuất hiện máu trong nước bọt, đờm; sốt cao trên 39º C.
(Theo Nông Nghiệp Việt Nam)

Viêm họng (Đau họng)

Nguyên nhân của viêm họng là gì?
Viêm họng có thể do nhiều nguyên nhân. Sau đây là một số nguyên nhân gây viêm họng :

Một số loại virus thường gặp, thường là virus đơn bào và virus cúm, có thể gây ra viêm họng. Một số virus gây mụn rộp ở họng.

- Thở miệng có thể gây ra viêm họng do khô miệng.

- Viêm xoang, dẫn lưu dịch xoang có thể gây viêm họng.

- Viêm họng cũng có thể là do vi trùng. Hai loại vi trùng thường gặp nhất là Streptococcus và Arcanobacterium haemolyticum. Arcanobacterium là nguyên nhân chủ yếu gây viêm họng ở người trẻ và đôi khi kết hợp với mẫn đỏ da.

Viêm họng nếu kéo dài trên 2 tuần có thể là dấu hiệu của bệnh nặng như ung thư hay AIDS (HIV).

Tôi có thể điều trị viêm họng tại nhà được không?

Thường, viêm họng diễn tiến tự nhiên(viêm họng do Strep sẽ được đề cập bên dưới ). Ngậm nước muối, đường phèn, xịt họng(chẳng hạn dung dịch Chloraseptic) và uống thuốc có thể giảm đau tam thời. (Chú ý:: viên thuốc hình thoi hoặc kẹo ngậm cứng có thể nguy hiểm cho trẻ khi ngậm vì nghẹn. Tránh dùng loại viên ngậm cho trẻ nhỏ). Làm ẩm không khí có thể giúp giảm triệu chứng, đặc biệt đau họng do thở bằng miệng và do không khí khô. Acetaminophen hay ibuprofen có thể giúp kiểm soát cơn đau.

Ở người lớn, nếu mũi bạn bị nghẹt, bạn có thể xịt mũi bằng AFRIN, xịt 2-3 ngày vào mũi làm thông mũi, giúp tránh thở miệng gây khô miệng. Cách sử dụng này không phải là lý tưởng khi dùng trên 2 liều mỗi ngày, khi đó bạn có thể bị lệ thuộc thuốc. Một số thuốc chống xung huyết khác như Sudafed, có thể giúp ích cho bạn. Nếu như bạn có thêm vấn đề sức khoẻ về tim mạch như bệnh tim, cao huyết áp thì bạn nên tham khảo ý kiến chuyên môn trước khi sử dụng những thuốc này.

Vi khuẩn Streptococcus của họng là gì và tại sao lại có sự khác biệt?

Vi khuẩn gây bệnh viêm họng là Streptococcus, ngoài viêm họng vi khuẩn còn gây ra bệnh sốt thấp khớp. Chỉ có 5%-10% người lớn và khoảng 15%-40% trẻ em bị viêm họng có liên quan đến vi khuẩn Streptococcus. Vì vậy, một số nơi chăm sóc sức khoẻ khuyến cáo người bệnh nên làm xét nghiệm tìm nhanh vi khuần streptococcus khi bị viêm họng. Xét nghiệm “tìm nhanh vi khuẩn strep” thường làm trong vòng 15-20 phút tại bệnh viện, phòng khám, phòng mạch có trang bị xét nghiệm. Nếu kết quả xét nghiệm âm tính(tức không có ), thường bác sĩ sẽ cho làm thêm cấy chất tiết trong họng tìm vi trùng streptococcus. Nếu kết quả xét nghiệm tìm nhanh dương tính, lúc này viêm họng được cho điều trị bằng kháng sinh penicillin hay loại kháng sinh khác.



Mục tiêu chính của điều trị viêm họng do streptococcus là phòng ngừa bệnh diễn tiến tới viêm khớp, đây là bệnh nặng có thể dẫn đến bệnh thấp tim, làm tổn hại van tim. Tuy nhiên, kháng sinh cũng không làm cho bệnh viêm họng mau lành hơn, trừ khi viêm họng do strep. Một số strep khác có liên quan đến bệnh, sốt tinh hồng nhiệt, gây mẫn đỏ da, nhưng lại không gây tổn thương tim hay khớp.

Khi nào thì tôi cần tìm đến bác sĩ để được chăm sóc y khoa về viêm họng?
Nếu bạn có tiếp xúc với người nào đó bị viêm họng do strep và bạn bị viêm họng, thì bạn nên đi khám và làm xét nghiệm tìm vi khuẩn strep.

Nếu bạn bị đau họng mà không kèm triệu chứng cảm lạnh hay bạn có sốt, hạch dưới hàm sưng to, hoặc thấy những vết màu trắng phía sau thành họng, thì bạn nên làm xét nghiệm tìm strep.

Bất kỳ đau họng nào mà xuất hiện đột ngột, kèm theo sốt đều cần phải đến bác sĩ để khám.

Nuốt đau là triệu chứng thường gặp trong viêm họng. Tuy nhiên, nếu bạn nuốt chất lỏng khó khăn, thì bạn cũng cần đến bác sĩ để khám họng.

Nếu đau họng kéo dài trên 1 tuần, thì cũng cần đến sự hỗ trợ của thầy thuốc.

Nếu bạn bị đau họng và cổ của bạn cũng bị đau, thì bạn cũng cần được sự giúp đỡ của nhân viên y tế. Tôi phải làm gì nếu bị viêm họng nhiều đợt do streptococcus ?

Có nhiều tình huống ở trẻ em hay người lớn có xét nghiệm strep dương tính.

Trước tiên và thường gặp nhất là nhiễm strep, mà chưa bao giờ bị tiêu diệt hoàn toàn. Trẻ em dùng thuốc không hợp lý. Trừ khi trẻ được cho uống thuốc đủ liều, đủ thời gian 10 ngày bằng penicillin hay erythromycin, đau họng do strep có thể không khỏi được. Một cách giải quyết cho vấn đề này mà tôi vẫn không thích là cho trẻ uống ngay một liều penicillin (nếu không bị dị ứng). Đều này rất khó và trẻ hay từ chối uống, cần phải biết chắc rằng trẻ đã uống đủ liều qua đường miệng.

Họng trẻ em là nơi” mang vi trùng” strep. Đây là những trẻ có mang strep trong họng lâu dài mà vẫn bình thường. Nếu trẻ không đau họng mà có xét nghiệm strep dương tính, thì các trẻ này chỉ là người lành mang vi trùng strep, không cần phải điều trị.

Strep không kháng với penicillin. Tuy nhiên, một số vi trùng khác trong họng có thể tiết enzyme(penicillinase) làm phân huỷ penicillin. Điều này có thể được khắc phục được bằng cách sử dụng thuốc có khả năng kháng lại enzyme này như cephalexin (Keflex).

Không may cho những trẻ bị nhiễm những loại vi khuẩn strep này. Điều này có thể xảy ra nếu mầm bệnh lây lan trong trường học hay trong gia đình. Thực tế, được biết chó có khả năng mang mầm bệnh này! Hãy cảnh giác!

Nếu như không thuộc những trường hợp nêu trên, cả gia đình có thể làm xét nghiệm tìm vi khuẩn strep và xem liệu có phải là người lành mang trùng không triệu chứng không ( tức là có mang vi trùng strep trong họng nhưng không có triệu chứng đau họng).

Tóm tắt bài viêm họng

Nguyên nhân viêm họng thường là do virus hay do nguyên nhân cơ học (như khô miệng do thở bằng miệng, nằm ngủ quạt) và có thể được điều trị tại nhà thành công.

Bất kỳ trường hợp viêm họng nào khởi phát nhanh và kèm theo sốt hay nhạy cảm vùng cổ cũng có thể là vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng và cần phải được chăm sóc y tế.

Bất kỳ trường hợp đau họng nào gây khó nuốt đều cần phải được chăm sóc y tế.

Viêm họng kéo dài trên 1 tuần cần phải đi khám bệnh.



(Theo BSG�?)