Post by NHAKHOA on Apr 13, 2013 18:42:32 GMT -5
Viêm xoang mũi cấp tính
Bs. Nguyễn Thị Nhuận
Ai cũng biết cảm là một bệnh nhẹ và thường tự hết sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, 2% các cơn cảm sẽ đưa đến biến chứng viêm xoang mũi cấp tính, một bệnh gây ra rất nhiều khó chịu cho bệnh nhân: thở qua mũi rất khó, thở không nổi, mặt bị đau nhất là khi chồm về phía trước, nhức đầu, sốt, ho hoài không hết, mắt và mặt sưng lên... Người ta ước tính có đến 40 ngàn người Mỹ bị viêm xoang mũi mỗi năm.
Xoang mũi là hai khoảng trống hai bên trong xương sọ ở quanh vùng mũi và thông với mũi. Khi đường thông này bị viêm và sưng lên, những chất nhờn trong xoang bị bít đường ra sẽ tích tụ lại trong xoang gây ra viêm xoang mũi cấp tính. Để lâu không chữa, tình trạng này có hễ đưa tới viêm xoang kinh niên. Tuy nhiên, đa số bệnh này cũng chỉ kéo dài vài tuần mà thôi.
Triệu chứng viêm xoang mũi
Gồm có:
-Đau mặt
-Sốt
-Đau và sưng chung quanh mắt, má, mũi và trán
-Da vùng xoang mũi đỏ lên
-Nghẹt mũi
-Thở bằng mũi khó
-Ngửi hay nếm khó khăn
-Đau răng
-Ho
-Hơi thở hôi
-Mệt mỏi
-Buồn nôn
-Đau cổ
Nguyên nhân
Chúng ta bị viêm xoang mũi khi màng nhầy lót mũi, cổ họng và xoang mũi bị sưng lên, gây ra nghẽn đường thông của xoang mũi khiến chất nhầy không thoát ra được, đọng lại và tạo thành môi trường ẩm ướt lý tưởng cho vi trùng sanh sôi nẩy nở.
Nguyên nhân viêm xoang mũi thường là siêu vi trùng, thí dụ như siêu vi gây bệnh cảm. Nhưng nguyên nhân cũng có thể là vi trùng hay vi nấm. Khi chúng ta bị cảm lâu hơn 14 ngày, đa phần nguyên nhân là vi trùng chứ không phải siêu vi trùng.
Ngoài ra còn có những nguyên nhân khác không phải là nhiễm trùng, gồm có:
-Dị ứng
-Màng ngăn giữa mũi bị lệch
-Có bướu (polyps) trong mũi
-Những bệnh khác như cystic fibrosis, bệnh ợ nóng, bệnh siêu vi HIV hay những bệnh làm yếu hệ miễn nhiễm khác
Tất cả những nguyên nhân này gây ra nghẽn đường thông xoang mũi. Nếu bệnh nhân hút thuốc hay hít phải chất ô nhiễm nhiều, họ càng bị sưng và viêm nhiều hơn, nghẽn nhiều hơn.
Khi nào nên gặp bác sĩ?
Khi bị những triệu chứng viêm xoang nhẹ, chúng ta có thể tự chữa bằng cách nghỉ ngơi, uống nhiều chất lỏng, uống thuốc nghẹt mũi... Nên gặp bác sĩ nếu triệu chứng kéo dài quá vài ngày hoặc có những triệu chứng sau:
-Sốt cao hơn 100.5 độ F
-Đau, sưng hay đỏ trên mặt hay quanh mắt
-Nhức đầu dữ dội
-Lú lẫn
-Cứng cổ
Định bệnh
Muốn định bệnh viêm xoang mũi, bác sĩ cần hỏi rõ bệnh sử, khám bệnh và xét các kết qua thử nghiệm như CT scan xoang mũi.
Biến chứng
Nếu không chữa, lâu ngày bệnh viêm xoang mũi cấp tính sẽ trở thành kinh niên, được định nghĩa là bệnh kéo dài hơn 8 tuần lễ. Biến chứng của viêm xoang mũi gồm có:
-Suyễn cấp tính. Viêm xoang mũi có thể dẫn đến suyễn cấp tính
-Viêm màng não do nhiễm trùng lan từ xoang mũi đến màng não
-Thị giác có vấn đề như nhìn không rõ hay bị mù nếu nhiễm trùng lan đến mắt
-Mạch máu bị phình (aneurysm) hay cục máu đông. Nhiễm trùng có thể gây ra vấn đề trong những tĩnh mạch chung quanh xoang mũi ảnh hưởng đến máu lưu thông lên óc.
Chữa bệnh
Đa số những trường hợp viêm mũi cấp tính có thể qua đi mà không cần dùng đến thuốc trụ sinh. Tuy nhiên nếu bác sĩ của bạn nghĩ là bạn đang bị nhiễm vi trùng, bác sĩ có thể cho bạn uống thuốc trụ sinh như amoxicillin hay doxycycline hoặc trimethroprim-sulfamethoxazole.
Bác sĩ có thể dùng thêm những cách khác như:
-Chữa bệnh dị ứng nếu dị ứng là nguyên nhân gây ra viêm xoang
-Dùng thuốc chữa nghẹt mũi cần có toa, thuốc xịt mũi có chứa chất steroids hoặc thuốc steroid uống.
-Dùng thuốc chữa nghẹt mũi hay thuốc giảm đau mua tự do
-Xịt nước muối vào trong mũi nhiều lần mỗi ngày.
Ngừa bệnh
Bạn có thể theo những cách sau đâu để tránh bị viêm xoang
-Tránh bị lây bệnh cảm. Tránh gần người đang bị cảm. Rửa tay nhiều lần trong ngày bằng xà bông và nước, nhất là trước bữa ăn. Chích ngừa cúm hằng năm.
-Tránh khói thuốc lá và những chất ô nhiễm khác. Những thứ này có thể làm màng nhầy lót phổi và mũi sưng lên.
-Dùng máy làm ẩm không khí (humidifier). Nếu không khí trong nhà quá khô do máy sưởi, nên dùng máy phun hơi ẩm. Cần giữ cho máy sạch, không bị mốc.
-Không uống rượu nhiều vì rượu có thể làm xoang mũi sưng lên.
Tự săn sóc
Khi bị viêm xoang mũi, chúng ta có thể dùng những cách sau để giúp chóng khỏi bệnh:
-Xông ẩm xoang mũi: Trùm khăn lông lên đầu và hít hơi nước bốc lên từ một tô nước nóng. Hoặc tắm nước nóng và hít hơi nước ẩm.
-Uống thuốc nghẹt mũi mua tự do
-Chườm khăn ẩm và ấm lên má, quanh mũi và mắt để giảm đau
-Uống nhiều chất lỏng để đờm loãng ra, dễ ra khỏi xoang mũi
-Tránh uống rượu vì rượu làm sưng màng nhầy lót xoang mũi và mũi.
Bs. Nguyễn Thị Nhuận
Ai cũng biết cảm là một bệnh nhẹ và thường tự hết sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, 2% các cơn cảm sẽ đưa đến biến chứng viêm xoang mũi cấp tính, một bệnh gây ra rất nhiều khó chịu cho bệnh nhân: thở qua mũi rất khó, thở không nổi, mặt bị đau nhất là khi chồm về phía trước, nhức đầu, sốt, ho hoài không hết, mắt và mặt sưng lên... Người ta ước tính có đến 40 ngàn người Mỹ bị viêm xoang mũi mỗi năm.
Xoang mũi là hai khoảng trống hai bên trong xương sọ ở quanh vùng mũi và thông với mũi. Khi đường thông này bị viêm và sưng lên, những chất nhờn trong xoang bị bít đường ra sẽ tích tụ lại trong xoang gây ra viêm xoang mũi cấp tính. Để lâu không chữa, tình trạng này có hễ đưa tới viêm xoang kinh niên. Tuy nhiên, đa số bệnh này cũng chỉ kéo dài vài tuần mà thôi.
Triệu chứng viêm xoang mũi
Gồm có:
-Đau mặt
-Sốt
-Đau và sưng chung quanh mắt, má, mũi và trán
-Da vùng xoang mũi đỏ lên
-Nghẹt mũi
-Thở bằng mũi khó
-Ngửi hay nếm khó khăn
-Đau răng
-Ho
-Hơi thở hôi
-Mệt mỏi
-Buồn nôn
-Đau cổ
Nguyên nhân
Chúng ta bị viêm xoang mũi khi màng nhầy lót mũi, cổ họng và xoang mũi bị sưng lên, gây ra nghẽn đường thông của xoang mũi khiến chất nhầy không thoát ra được, đọng lại và tạo thành môi trường ẩm ướt lý tưởng cho vi trùng sanh sôi nẩy nở.
Nguyên nhân viêm xoang mũi thường là siêu vi trùng, thí dụ như siêu vi gây bệnh cảm. Nhưng nguyên nhân cũng có thể là vi trùng hay vi nấm. Khi chúng ta bị cảm lâu hơn 14 ngày, đa phần nguyên nhân là vi trùng chứ không phải siêu vi trùng.
Ngoài ra còn có những nguyên nhân khác không phải là nhiễm trùng, gồm có:
-Dị ứng
-Màng ngăn giữa mũi bị lệch
-Có bướu (polyps) trong mũi
-Những bệnh khác như cystic fibrosis, bệnh ợ nóng, bệnh siêu vi HIV hay những bệnh làm yếu hệ miễn nhiễm khác
Tất cả những nguyên nhân này gây ra nghẽn đường thông xoang mũi. Nếu bệnh nhân hút thuốc hay hít phải chất ô nhiễm nhiều, họ càng bị sưng và viêm nhiều hơn, nghẽn nhiều hơn.
Khi nào nên gặp bác sĩ?
Khi bị những triệu chứng viêm xoang nhẹ, chúng ta có thể tự chữa bằng cách nghỉ ngơi, uống nhiều chất lỏng, uống thuốc nghẹt mũi... Nên gặp bác sĩ nếu triệu chứng kéo dài quá vài ngày hoặc có những triệu chứng sau:
-Sốt cao hơn 100.5 độ F
-Đau, sưng hay đỏ trên mặt hay quanh mắt
-Nhức đầu dữ dội
-Lú lẫn
-Cứng cổ
Định bệnh
Muốn định bệnh viêm xoang mũi, bác sĩ cần hỏi rõ bệnh sử, khám bệnh và xét các kết qua thử nghiệm như CT scan xoang mũi.
Biến chứng
Nếu không chữa, lâu ngày bệnh viêm xoang mũi cấp tính sẽ trở thành kinh niên, được định nghĩa là bệnh kéo dài hơn 8 tuần lễ. Biến chứng của viêm xoang mũi gồm có:
-Suyễn cấp tính. Viêm xoang mũi có thể dẫn đến suyễn cấp tính
-Viêm màng não do nhiễm trùng lan từ xoang mũi đến màng não
-Thị giác có vấn đề như nhìn không rõ hay bị mù nếu nhiễm trùng lan đến mắt
-Mạch máu bị phình (aneurysm) hay cục máu đông. Nhiễm trùng có thể gây ra vấn đề trong những tĩnh mạch chung quanh xoang mũi ảnh hưởng đến máu lưu thông lên óc.
Chữa bệnh
Đa số những trường hợp viêm mũi cấp tính có thể qua đi mà không cần dùng đến thuốc trụ sinh. Tuy nhiên nếu bác sĩ của bạn nghĩ là bạn đang bị nhiễm vi trùng, bác sĩ có thể cho bạn uống thuốc trụ sinh như amoxicillin hay doxycycline hoặc trimethroprim-sulfamethoxazole.
Bác sĩ có thể dùng thêm những cách khác như:
-Chữa bệnh dị ứng nếu dị ứng là nguyên nhân gây ra viêm xoang
-Dùng thuốc chữa nghẹt mũi cần có toa, thuốc xịt mũi có chứa chất steroids hoặc thuốc steroid uống.
-Dùng thuốc chữa nghẹt mũi hay thuốc giảm đau mua tự do
-Xịt nước muối vào trong mũi nhiều lần mỗi ngày.
Ngừa bệnh
Bạn có thể theo những cách sau đâu để tránh bị viêm xoang
-Tránh bị lây bệnh cảm. Tránh gần người đang bị cảm. Rửa tay nhiều lần trong ngày bằng xà bông và nước, nhất là trước bữa ăn. Chích ngừa cúm hằng năm.
-Tránh khói thuốc lá và những chất ô nhiễm khác. Những thứ này có thể làm màng nhầy lót phổi và mũi sưng lên.
-Dùng máy làm ẩm không khí (humidifier). Nếu không khí trong nhà quá khô do máy sưởi, nên dùng máy phun hơi ẩm. Cần giữ cho máy sạch, không bị mốc.
-Không uống rượu nhiều vì rượu có thể làm xoang mũi sưng lên.
Tự săn sóc
Khi bị viêm xoang mũi, chúng ta có thể dùng những cách sau để giúp chóng khỏi bệnh:
-Xông ẩm xoang mũi: Trùm khăn lông lên đầu và hít hơi nước bốc lên từ một tô nước nóng. Hoặc tắm nước nóng và hít hơi nước ẩm.
-Uống thuốc nghẹt mũi mua tự do
-Chườm khăn ẩm và ấm lên má, quanh mũi và mắt để giảm đau
-Uống nhiều chất lỏng để đờm loãng ra, dễ ra khỏi xoang mũi
-Tránh uống rượu vì rượu làm sưng màng nhầy lót xoang mũi và mũi.