Post by NHAKHOA on Mar 14, 2009 13:40:10 GMT -5
Cúm hay cảm?
Bs. Nguyễn Thị Nhuận
“Mùa đông sắp đến trong thành phố. Buổi chiều trời lạnh...” (Đức Huy). Thật vậy, mùa đông, mùa cúm sắp đến. Mọi người thường hay dùng hai chữ cảm cúm đi chung với nhau dù thực ra đây là hai bệnh riêng biệt và gây ra bởi những con siêu vi trùng khác hẳn nhau.
[Siêu vi khuẩn cúm, ảnh: Cynthia Goldsmith/CDC]
Đó là vì một số những triệu chứng của bệnh cúm cũng giống như triệu chứng bệnh cảm, chỉ có điều là chúng nặng hơn mà thôi. Ngoài ra, cũng có những triệu chứng khác hẳn nhau.
Mời bạn trả lời thử những câu hỏi dưới đây xem bạn hiểu biết gì về hai chứng bệnh này, cũng như về những tin tưởng rất thông thường nhưng đôi khi không chính xác. Sau đó, mời bạn “check” phần trả lời xem mình đúng được bao nhiêu phần trăm.
1. Bạn sẽ bị cảm nếu ra đường khi tóc còn ướt vào mùa đông.
a) Đúng b) Sai
2. Khi con bạn bị cúm hay cảm, bạn nên cho cháu uống thuốc aspirin vì đó là thuốc cảm.
a) Đúng b) Sai
3. Bạn thình lình bị bệnh. Cả người bạn nhức mỏi. Bạn bị sốt, ho khan và thấy rất mệt. Vậy bạn đã bị
a) Cúm b) Cảm c) Cả hai đều không đúng
4. Bao lâu bạn mới cần chích ngừa cúm một lần?
a) Chỉ một lần là đủ b) Mỗi năm một lần c) Mỗi 5 năm d) Mỗi 10 năm
5. Thuốc trụ sinh chữa bệnh cảm hay cúm hiệu nghiệm nhất?
a) Đúng b) Sai
6. Bạn bị buồn nôn, ói mửa và đi tiêu chảy. Như vậy, chắc chắn là bạn đã bị
a) Cảm b) Cúm C) Cả hai đều sai
7. Mới đầu bạn chỉ bị ngứa cổ. Sau đó, bạn bị hắt xì liên tục, chẩy nước mũi và đau cổ họng. Như vậy bạn đã bị
a) Cảm b) Cúm c) Không thứ nào hết
8. Bạn sẽ bị một cơn cúm nhẹ sau khi bạn chích ngừa cúm.
a) Đúng b) Sai
Trả lời
1. Bạn sẽ bị cảm nếu ra đường khi tóc còn ướt vào mùa đông?
Sai. Từ lâu, người Việt cũng như người Mỹ đều tin rằng ra đường khi trời lạnh mà không giữ đủ ấm hoặc khi tóc còn ướt thì sẽ bị cảm hay cúm. Một vài thử nghiệm đã cho thấy điều này không đúng. Tóc ướt hay khô, lạnh hay ấm, bạn đều có thể bị cảm hay cúm nếu không may bạn nhiễm phải con siêu vi cảm hay cúm. Vào mùa đông, trời lạnh, người ta dễ bị cảm cúm hơn là vì vào mùa này, những con siêu vi này trở nên hoạt động mạnh mẽ hơn.
Ngoài ra, mùa cúm ở Hoa Kỳ thường bắt đầu vào cuối mùa thu qua mùa đông tức từ tháng 11 và kéo dài đến hết tháng 3. Vào mùa đông, người ta có khuynh hướng ở trong nhà nhiều hơn, có nhiều cơ hội tiếp xúc với những người khác và vì thế dễ bị lây bệnh hơn. Thường người ta dễ bị lây bệnh do bắt tay người vừa mới ho và che miệng khiến siêu vi dính trên tay, hoặc chạm tay mình vào điện thoại và nắm đấm cửa là những nơi dễ dính siêu vi của người bệnh, sau đó, đưa tay lên mũi, mắt và đem siêu vi vào người.
Do đó, rửa tay thường xuyên là một phương pháp hữu hiệu nhất để tránh bị lây bệnh cảm cúm.
2. Khi con bạn bị cúm hay cảm, bạn nên cho cháu uống thuốc aspirin vì đó là thuốc cảm?
Sai. Mặc dầu thuốc Aspirin hay Tylenol thường được người Việt gọi là thuốc cảm, không phải lúc nào ta cũng nên dùng các thuốc này. Nếu con em bạn bị sổ mũi, ho mà không sốt, bạn không cần phải cho uống Aspirin hay Tylenol mà chỉ cần cho uống thuốc ho hay nghẹt mũi, chẩy mũi. Khi cháu bị sốt hay đau nhức, bạn nên cho uống Tylenol. Đừng bao giờ cho trẻ em uống thuốc aspirin vì thuốc này đã cho thấy là có liên hệ đến chứng bệnh Reye’syndrome là một bệnh rất nặng, ảnh hưởng đến óc và gan bệnh nhân.
3. Bạn thình lình bị bệnh. Cả người bạn nhức mỏi. Bạn bị sốt, ho khan và thấy rất mệt. Vậy bạn đã bị....?
Bị cúm. Triệu chứng bệnh cảm và bệnh cúm có nhiều trùng hợp. Tuy nhiên, bệnh nhân cúm thường cảm thấy mệt và đau nhức hơn nhiều. Những triệu chứng của bệnh cúm gồm có: Sốt, rùng mình, ớn lạnh và ra mồ hôi, ho khan, nhức đầu, nhức mỏi khắp người rất nhiều, mệt và cảm thấy yếu ớt, không muốn ăn.
Một số bệnh nhân cúm có thể có những triệu chứng như chảy mũi, hắt xì và đau cổ giống như bệnh cảm. Tuy nhiên nếu họ sốt cao hơn 101 độ thì có nhiều phần là họ bị cúm hơn là cảm.
Thời gian ủ bệnh của bệnh cúm, tức từ khi nhiễm siêu vi tới khi phát bệnh, là từ 1 tới 4 ngày. Tuy nhiên, bệnh nhân thường thình lình có triệu chứng bệnh. Bệnh nhân sẽ hết bệnh, thấy dễ chịu hơn trong vòng từ 1 tới 2 tuần. Nếu không, thường là họ đã bị thêm những biến chứng khác như sưng phổi hay nhiễm thêm 1 con vi trùng khác.
4.Bao lâu bạn mới cần chích ngừa cúm một lần?
Mỗi năm một lần. Muốn khỏi bị cúm, ta cần chính ngừa mỗi năm một lần. Đó là vì siêu vi cúm có khả năng biến đổi và mỗi năm là một dạng siêu vi khác gây ra cúm. Thuốc chích ngừa năm trước thường không hiệu nghiệm cho năm nay. Nhà chế tạo thuốc ngừa ước tính là con siêu vi nào sẽ gây ra bệnh cúm trong năm và chế thuốc theo đó.
Thời gian tốt nhất để chích ngừa cúm là vào mùa thu, trước khi mùa cúm bắt đầu. Tuy nhiên, nếu bạn lỡ “trễ tàu”, cần chích khi mùa cúm đã bắt đầu, bạn cũng cứ nên chích vì không nhiều thì ít, bạn cũng có một số kháng thể để bảo vệ khỏi bệnh cúm.
5. Thuốc trụ sinh chữa bệnh cảm hay cúm hiệu nghiệm nhất?
Sai. Thuốc trụ sinh chỉ giết được vi trùng (bacteria) mà không thể giết siêu vi (virus) tức nguyên nhân gây ra cảm cúm. Do đó, nếu bạn bị cảm hay cúm, thuốc trụ sinh sẽ không giúp được nhiều, trừ khi bạn đã bị nhiễm thêm vi trùng như sưng phổi, sưng tai chẳng hạn.
Hiện nay đã có rất nhiều vi trùng chống lại nhiều thứ thuốc trụ sinh nhờ khả năng biến hóa của chúng. Do đó nhiều thuốc trụ sinh không còn hiệu nghiệm nữa. Nếu cứ tiếp tục dùng trụ sinh không cần thiết, càng ngày sẽ có nhiều thuốc trụ sinh bị mất hiệu quả và người ta phải đi tìm những loại thuốc mới tốn kém nhiều hơn và có các tác dụng phụ nặng hơn.
Chỉ mới có một vài thuốc chống lại siêu vi dùng để chữa bệnh cúm được lưu hành nhưng phải dùng rất sớm, ngay khi mới có triệu chứng đầu tiên. Do đó, phương pháp tránh bệnh tốt nhất vẫn là chích ngừa.
6. Bạn bị buồn nôn, ói mửa và đi tiêu chảy. Như vậy, chắc chắn là bạn đã bị cảm hay cúm?
Cả hai đều không đúng. Ói mửa không phải là triệu chứng chính của bệnh cúm hay cảm, tuy trẻ em có thể ói chút ít khi chúng bị cảm cúm.
Những triệu chứng tả trong câu hỏi này là triệu chứng của bệnh “cúm bao tử”. Đây là một bệnh của đường bao tử và ruột trong khi siêu vi cảm hay cúm tấn công đường hô hấp.
7. Mới đầu bạn chỉ bị ngứa cổ. Sau đó, bạn bị hắt xì liên tục, chẩy nước mũi và đau cổ họng. Như vậy bạn đã bị...?
Bệnh cảm. Bệnh cảm có triệu chứng nhẹ hơn bệnh cúm. Bệnh nhân thường cũng bị bệnh từ từ, không bất thình lình, và cũng không bị sốt cao. Bệnh nhân cũng ít bị mệt và đau nhức như bệnh cúm.
Những triệu chứng của bệnh cảm gồm có: Chảy mũi, cổ hơi rát hoặc đau, nghẹt mũi, hắt xì, ho, sốt nhẹ, dưới 102 độ, hơi mệt, không ngửi hay nếm được bằng bình thường.
8. Bạn sẽ bị một cơn cúm nhẹ sau khi bạn chích ngừa cúm.
Sai. Thuốc ngừa cúm không chứa siêu vi cúm còn sống, do đó, không thể gây bệnh cúm cho bạn được. Thuốc ngừa cúm chế tạo từ những siêu vi đã chết.
Người chích ngừa có thể bị phản ứng phụ nhẹ như sưng và đau chỗ chích. Hiếm hơn nữa, họ có thể bị sốt, đau nhức bắp thịt hay cảm thấy bịnh. Những triệu chứng này sẽ không kéo dài lâu.
Nên nhớ: dù đã chích ngừa cúm, bạn vẫn có thể bị bệnh nhưng nếu có, bạn cũng chỉ bị nhẹ hơn là nếu bạn không chích.
*************************
Bịnh cảm cúm
Hưng Thuận sưu tầm
Bịnh cảm thông thường
Cảm là gì?
Cảm là một bịnh hay lây do các vi khuẩn lan tràn trong không khí và qua việc tiếp xúc trực tiếp với người có bịnh. Cảm nói chung phổ biến hơn trong thời tiết lạnh lẽo.
Các triệu chứng của bịnh cảm là gì?
Dấu hiệu đầu tiên của cảm thường là thấy nhột hay ngứa phía sau cổ họng. Người bị cảm có thể khó thở, cảm thấy đàm trào lên, ho, nhảy mũi và chảy mũi.
Ai bị cảm và cảm kéo dài bao lâu?
Cảm hiếm khi lâu hơn hai tuần và thường nhẹ. Người lớn thường bị cảm hai lần một năm. Trẻ em có thể bị cảm nhiều đến tám lần một năm.
Tôi có thể làm gì để hết cảm?
Ðiều tốt nhất để làm khi bạn bị cảm là nghỉ ngơi nhiều và uống thật nhiều chất lỏng. Thuốc bán tự do có thể giúp khỏi các triệu chứng cảm, nhưng cảm thường tự nó sẽ hết ngay cả khi bạn không dùng thuốc. Không nên dùng trụ sinh khi cảm. Trụ sinh sẽ không chữa được cảm. Cảm do vi khuẩn gây ra và trụ sinh thì dùng để chống vi trùng không phải vi khuẩn.
Tôi phải làm gì khi con tôi đau?
Ðứa trẻ bị cảm sẽ cần nghỉ ngơi và dùng nhiều chất lỏng. Nếu bạn cho trẻ uống thuốc bán tự do, bạn nên đọc bản chỉ dẫn kỹ lưỡng và cho uống thuốc đúng theo chỉ dẫn.
Làm sao tôi ngừa bị cảm?
Cách tốt nhất để khỏi bị cảm là thường rửa tay và tránh sờ vào mắt, mũi hay miệng. Tránh xa những người bị cảm, bởi vì cảm có thể lan ra do ho và nhảy mũi. Dùng khăn giấy hay khăn tay khi bạn ho hay nhảy mũi, điều này giúp ngừng sự lây lan cảm sang người khác. Không dùng chung ly, dao ăn và nĩa với người bị cảm. Dùng chất tẩy trùng để lau mặt bàn, tay nắm cửa và điện thoại.
Cúm (Flu)
Cúm là gì?
Cúm là một bịnh rất lây lan tràn do vi khuẩn. Triệu chứng của cúm hơi giống cảm, nhưng nặng nề hơn và có thể bao gồm nóng sốt, nhức mỏi toàn thân và mệt. Cúm thường kéo dài không quá hai tuần.
Tôi phải làm gì để hết cúm?
Cách tốt nhất để khỏi cúm là nghỉ ngơi nhiều và uống thật nhiều chất lỏng. Có thuốc cúm bán tự do có thể làm bớt các triệu chứng cúm.
Tôi phải làm gì khi con tôi đau?
Ðứa trẻ bị cúm sẽ cần nghỉ ngơi và dùng nhiều chất lỏng. Trẻ em có triệu chứng cúm nên đi khám Bác sĩ nếu có người bị cúm trong cộng đồng.
Làm sao để tôi tránh cúm?
Hãy rửa tay thường và tránh tiếp xúc với người bị cúm. Dùng khăn giấy hay khăn tay khi bạn ho hay nhảy mũi, điều này giúp ngừng sự lây lan cúm sang người khác. Vì cúm do vi khuẩn gây ra, trụ sinh không chữa trị có hiệu quả. Chích ngừa cúm mỗi năm (thường có sẵn vào đầu Tháng Mười) sẽ giúp bạn tránh được cúm. Chích ngừa cúm được đề nghị nhiều hơn cho:
- người 65 tuổi hay già hơn
- bịnh nhân nhà thương dưỡng lão
- trẻ em hơn sáu tháng tuổi có vấn đề về
(Theo Bộ Dịch Vụ Y Tế và Nhân Sự Hoa Kỳ)
*******************************
Sổ mũi nghẹt mũi: làm sao?
(VienDongDaily.Com - 17/11/2012)
BS. Nguyễn Thị Nhuận/Viễn Đông
Nắng mưa là bệnh của trời
“Sổ mũi, nghẹt mũi” là bệnh của người trần gian
Ai mà không từng bị nghẹt mũi sổ mũi? Chuyện quá thông thường nhưng nhiều khi cũng rất là bực mình, nhất là nếu bạn lại bị tới bị lui hoài không hết. Sổ mũi nghẹt mũi có nhiều nguyên nhân, thông thường nhất là do bệnh cảm, cúm hay dị ứng mũi. Ngay cả căng thẳng, “stress”, cũng có thể gây ra triệu chứng này. Thường là bệnh tự hết. Nhưng đôi lúc cũng phải dùng thuốc. Dưới đây là những cách bạn có thể làm để giúp mình cảm thấy dễ chịu, mau hết bệnh hơn.
1. Sổ mũi
Trong mũi chúng ta có nhiều tuyến tiết ra chất nhờn liên tục, có thể tới 1 hay 2 lít mỗi ngày. Chất nhờn này rất cần thiết để giúp chúng ta làm sạch và trơn màng nhầy của mũi cũng như giúp chống nhiễm trùng. Thường chúng ta không nhận ra sự có mặt của chất nhờn này cho đến khi mũi chúng ta gia tăng tốc độ, tiết ra thật nhiều chất nhờn, mục đích là tống những con siêu vi gây cảm cúm hoặc những thứ bụi gây dị ứng ra khỏi mũi. Nhiệt độ lạnh, thức ăn nhiều gia vị hoặc thay đổi chất kích thích tố trong người cũng có thể gây ra sổ mũi.
Khi nào thì sổ mũi trở thành nghiêm trọng?
Bạn nên đi gặp bác sĩ nếu ở vào những trường hợp sau:
- Sổ mũi kéo dài quá 3 tuần lễ hoặc bị sốt kèm theo, nước mũi đặc, màu xanh lá cây hay vàng, vùng mặt hai bên mũi tức vùng xoang mũi bị đau. Những triệu chứng này cho thấy có thể bạn bị nhiễm trùng.
- Chỉ chảy mũi một bên và kéo dài không dứt. Ở trẻ nhỏ, đây có thể là do em bé nhét vật lạ vào mũi.
- Nước mũi có máu. Nếu chảy nước mũi trong sau khi bị chấn thương đầu, đây có thể là nước trong óc chảy ra.
- Bạn bị suyễn, bị khí thủng (emphysema) hay đang uống những loại thuốc làm hệ miễn nhiễm bị suy.
Cách chữa:
- Khi bị sổ mũi, nước mũi đọng bên trong quá nhiều, bạn cần hỉ mũi, nên hỉ nhẹ nhàng, đừng xì quá mạnh. Nhưng nếu nước mũi chảy liên tục, bạn có thể dùng thuốc chống histamine (antihistamine) là chất gây ra triệu chứng dị ứng. Rất nhiều loại antihistamine hiện được bán tự do, không cần toa bác sĩ. Nên đọc kỹ lời dặn trên nhãn thuốc và theo đúng. Bất lợi: nhiều loại thuốc này sẽ làm bạn buồn ngủ, dật dờ. Thêm nữa, vì thuốc làm chất nhờn bớt ra, vi trùng sẽ ở trong mũi bạn lâu hơn.
Đối với trẻ nhỏ, bạn có thể dùng bầu hút (bulb syringe) có bán ở các tiệm thuốc, để hút mũi các em. Không nên tự động cho các em uống thuốc antihistamine mà nên hỏi ý kiến bác sĩ.
2. Chảy mũi phía sau
Chảy mũi phía sau là khi dòng chất nhờn chảy đằng sau mũi xuống cổ họng, thay vì chảy ra trước. Dòng chất nhờn này cũng có tác dụng lấy đi những thứ gây dị ứng và vi trùng. Bạn sẽ nuốt nó vào bụng và thải ra ngoài bằng đường tiêu hóa. Thường chúng ta vẫn nuốt chất nhờn này mà không để ý. Nhưng nếu bị ra nhiều chất nhờn quá, bạn sẽ cảm thất “có đờm trong cổ”. Đờm này làm bạn rất khó chịu, phải ho, bị đau cổ và cứ phải tằng hắng liên tục.
Cách chữa
- Tránh những thứ gây khó chịu (irritants): những thứ này thường là khói thuốc hay sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, thí dụ như đi từ chỗ thật nóng vào vùng có máy lạnh thật mát chẳng hạn.
- Uống nhiều nước: nhiều nước giúp chất nhờn sau cổ họng loãng ra, dễ nuốt hơn.
- Dùng máy làm ẩm không khí (humidifiers): không khí khô sẽ làm chất nhờn khô lại khiến bạn khó chịu hơn. Không khí ẩm khiến chất nhờn loãng hơn.
- Xịt mũi bằng nước muối: bạn có thể mua nước muối xịt mũi ở nhà thuốc hay có thể pha chế lấy bằng cách pha 1/4 muỗng teasthingy muối trong 2 cup nước cất ấm. Dùng bầu bơm nhỏ nước muối này vào mũi.
- Đi khám bệnh: nếu bạn vẫn còn khó chịu dù đã thử mọi cách, bạn nên đi khám bệnh.
3. Nghẹt mũi
Nghẹt mũi cũng gây ra khó chịu không kém gì sổ mũi. Nguyên nhân thường cũng giống nhau: cảm, cúm, dị ứng với bụi, phấn hoa hay lông chó mèo. Nghẹt mũi cũng có thể do viêm những mạch máu nhỏ trong mũi, xẩy ra khi các mạch máu này trương nở khi gặp khi khí lạnh, đồ ăn cay, stress, vận động thân thể... Nhiều loại thuốc có thể làm khô mũi và họng như thuốc lợi tiểu, thuốc chống bệnh bồn chồn lo lắng, thuốc ngừa thai, thuốc chống bất lực như Viagra, thuốc beta blockers, thuốc chống nghẹt mũi khi dùng quá lâu ngày... Hiếm hơn, nghẹt mũi có thể gây ra do màng giữa mũi bị lệch, hay một cục bướu mọc trong mũi.
Khi nào nên lo?
Nơi người lớn và trẻ lớn, nghẹt mũi chỉ là một chuyện khó chịu nhưng đối với trẻ sơ sinh dưới 3 tháng, nghẹt mũi có thể khá nghiêm trọng vì các em có thể không bú hay thở được. Nên gọi bác sĩ nếu em bé dưới 3 tháng bị bệnh. Với trẻ lớn hơn 3 tháng, ta có thể giúp em bằng cách cho uống nhiều chất lỏng, tăng độ ẩm của không khí trong nhà, hút mũi em thường xuyên sau khi nhỏ mũi bằng dung dịch nước muối như Ocean, Nasal...
Cách chữa
- Dùng hơi nước: giống như cách “xông” người Việt mình hay dùng. Nấu một nồi nước sôi chừng 4 tới 6 cup nước, đem ra khỏi bếp, cho vào đó 3 giọt dầu gió. Cúi mặt trên nồi nước sau khi trùm đầu bằng khăn, hít hơi nước chừng 10 tới 15 phút. Coi chừng bị phỏng nếu không cẩn thận.
- Uống nhiều nước để giúp chất nhờn loãng ra. Không nên uống nước có chất caffein.
- Chicken soup đã được chứng minh là làm chất nhờn trong mũi thoát ra nhanh hơn, giúp đỡ nghẹt mũi và loại siêu vi khỏi mũi nhanh hơn.
- Nước muối: mua Ocean, Nasal ở tiệm thuốc hay pha lấy như trên đã nói. Nhỏ 1, 2 giọt vào mũi giúp đỡ nghẹt và bớt khô.
- Giải kẹp mũi (breathing strips) là những giải tự dính, được dán ngang sóng mũi, giúp mở rộng đường mũi khiến thở dễ hơn.
- Thuốc nghẹt mũi: Có thể giúp trẻ lớn và người lớn thở dễ hơn. Nhưng nếu dùng lâu quá 2, 3 ngày, ta có thể bị nghẹt nặng hơn. Ngoài ra, thuốc nghẹt mũi uống hay nhỏ vào mũi cũng có thể làm tăng huyết áp ở một số người. Thường thuốc nghẹt mũi không có tác dụng cho trẻ em nhiều lắm và có thể gây ra phản ứng phụ không tốt. Nên dùng thuốc ít thôi.
Bs. Nguyễn Thị Nhuận
“Mùa đông sắp đến trong thành phố. Buổi chiều trời lạnh...” (Đức Huy). Thật vậy, mùa đông, mùa cúm sắp đến. Mọi người thường hay dùng hai chữ cảm cúm đi chung với nhau dù thực ra đây là hai bệnh riêng biệt và gây ra bởi những con siêu vi trùng khác hẳn nhau.
[Siêu vi khuẩn cúm, ảnh: Cynthia Goldsmith/CDC]
Đó là vì một số những triệu chứng của bệnh cúm cũng giống như triệu chứng bệnh cảm, chỉ có điều là chúng nặng hơn mà thôi. Ngoài ra, cũng có những triệu chứng khác hẳn nhau.
Mời bạn trả lời thử những câu hỏi dưới đây xem bạn hiểu biết gì về hai chứng bệnh này, cũng như về những tin tưởng rất thông thường nhưng đôi khi không chính xác. Sau đó, mời bạn “check” phần trả lời xem mình đúng được bao nhiêu phần trăm.
1. Bạn sẽ bị cảm nếu ra đường khi tóc còn ướt vào mùa đông.
a) Đúng b) Sai
2. Khi con bạn bị cúm hay cảm, bạn nên cho cháu uống thuốc aspirin vì đó là thuốc cảm.
a) Đúng b) Sai
3. Bạn thình lình bị bệnh. Cả người bạn nhức mỏi. Bạn bị sốt, ho khan và thấy rất mệt. Vậy bạn đã bị
a) Cúm b) Cảm c) Cả hai đều không đúng
4. Bao lâu bạn mới cần chích ngừa cúm một lần?
a) Chỉ một lần là đủ b) Mỗi năm một lần c) Mỗi 5 năm d) Mỗi 10 năm
5. Thuốc trụ sinh chữa bệnh cảm hay cúm hiệu nghiệm nhất?
a) Đúng b) Sai
6. Bạn bị buồn nôn, ói mửa và đi tiêu chảy. Như vậy, chắc chắn là bạn đã bị
a) Cảm b) Cúm C) Cả hai đều sai
7. Mới đầu bạn chỉ bị ngứa cổ. Sau đó, bạn bị hắt xì liên tục, chẩy nước mũi và đau cổ họng. Như vậy bạn đã bị
a) Cảm b) Cúm c) Không thứ nào hết
8. Bạn sẽ bị một cơn cúm nhẹ sau khi bạn chích ngừa cúm.
a) Đúng b) Sai
Trả lời
1. Bạn sẽ bị cảm nếu ra đường khi tóc còn ướt vào mùa đông?
Sai. Từ lâu, người Việt cũng như người Mỹ đều tin rằng ra đường khi trời lạnh mà không giữ đủ ấm hoặc khi tóc còn ướt thì sẽ bị cảm hay cúm. Một vài thử nghiệm đã cho thấy điều này không đúng. Tóc ướt hay khô, lạnh hay ấm, bạn đều có thể bị cảm hay cúm nếu không may bạn nhiễm phải con siêu vi cảm hay cúm. Vào mùa đông, trời lạnh, người ta dễ bị cảm cúm hơn là vì vào mùa này, những con siêu vi này trở nên hoạt động mạnh mẽ hơn.
Ngoài ra, mùa cúm ở Hoa Kỳ thường bắt đầu vào cuối mùa thu qua mùa đông tức từ tháng 11 và kéo dài đến hết tháng 3. Vào mùa đông, người ta có khuynh hướng ở trong nhà nhiều hơn, có nhiều cơ hội tiếp xúc với những người khác và vì thế dễ bị lây bệnh hơn. Thường người ta dễ bị lây bệnh do bắt tay người vừa mới ho và che miệng khiến siêu vi dính trên tay, hoặc chạm tay mình vào điện thoại và nắm đấm cửa là những nơi dễ dính siêu vi của người bệnh, sau đó, đưa tay lên mũi, mắt và đem siêu vi vào người.
Do đó, rửa tay thường xuyên là một phương pháp hữu hiệu nhất để tránh bị lây bệnh cảm cúm.
2. Khi con bạn bị cúm hay cảm, bạn nên cho cháu uống thuốc aspirin vì đó là thuốc cảm?
Sai. Mặc dầu thuốc Aspirin hay Tylenol thường được người Việt gọi là thuốc cảm, không phải lúc nào ta cũng nên dùng các thuốc này. Nếu con em bạn bị sổ mũi, ho mà không sốt, bạn không cần phải cho uống Aspirin hay Tylenol mà chỉ cần cho uống thuốc ho hay nghẹt mũi, chẩy mũi. Khi cháu bị sốt hay đau nhức, bạn nên cho uống Tylenol. Đừng bao giờ cho trẻ em uống thuốc aspirin vì thuốc này đã cho thấy là có liên hệ đến chứng bệnh Reye’syndrome là một bệnh rất nặng, ảnh hưởng đến óc và gan bệnh nhân.
3. Bạn thình lình bị bệnh. Cả người bạn nhức mỏi. Bạn bị sốt, ho khan và thấy rất mệt. Vậy bạn đã bị....?
Bị cúm. Triệu chứng bệnh cảm và bệnh cúm có nhiều trùng hợp. Tuy nhiên, bệnh nhân cúm thường cảm thấy mệt và đau nhức hơn nhiều. Những triệu chứng của bệnh cúm gồm có: Sốt, rùng mình, ớn lạnh và ra mồ hôi, ho khan, nhức đầu, nhức mỏi khắp người rất nhiều, mệt và cảm thấy yếu ớt, không muốn ăn.
Một số bệnh nhân cúm có thể có những triệu chứng như chảy mũi, hắt xì và đau cổ giống như bệnh cảm. Tuy nhiên nếu họ sốt cao hơn 101 độ thì có nhiều phần là họ bị cúm hơn là cảm.
Thời gian ủ bệnh của bệnh cúm, tức từ khi nhiễm siêu vi tới khi phát bệnh, là từ 1 tới 4 ngày. Tuy nhiên, bệnh nhân thường thình lình có triệu chứng bệnh. Bệnh nhân sẽ hết bệnh, thấy dễ chịu hơn trong vòng từ 1 tới 2 tuần. Nếu không, thường là họ đã bị thêm những biến chứng khác như sưng phổi hay nhiễm thêm 1 con vi trùng khác.
4.Bao lâu bạn mới cần chích ngừa cúm một lần?
Mỗi năm một lần. Muốn khỏi bị cúm, ta cần chính ngừa mỗi năm một lần. Đó là vì siêu vi cúm có khả năng biến đổi và mỗi năm là một dạng siêu vi khác gây ra cúm. Thuốc chích ngừa năm trước thường không hiệu nghiệm cho năm nay. Nhà chế tạo thuốc ngừa ước tính là con siêu vi nào sẽ gây ra bệnh cúm trong năm và chế thuốc theo đó.
Thời gian tốt nhất để chích ngừa cúm là vào mùa thu, trước khi mùa cúm bắt đầu. Tuy nhiên, nếu bạn lỡ “trễ tàu”, cần chích khi mùa cúm đã bắt đầu, bạn cũng cứ nên chích vì không nhiều thì ít, bạn cũng có một số kháng thể để bảo vệ khỏi bệnh cúm.
5. Thuốc trụ sinh chữa bệnh cảm hay cúm hiệu nghiệm nhất?
Sai. Thuốc trụ sinh chỉ giết được vi trùng (bacteria) mà không thể giết siêu vi (virus) tức nguyên nhân gây ra cảm cúm. Do đó, nếu bạn bị cảm hay cúm, thuốc trụ sinh sẽ không giúp được nhiều, trừ khi bạn đã bị nhiễm thêm vi trùng như sưng phổi, sưng tai chẳng hạn.
Hiện nay đã có rất nhiều vi trùng chống lại nhiều thứ thuốc trụ sinh nhờ khả năng biến hóa của chúng. Do đó nhiều thuốc trụ sinh không còn hiệu nghiệm nữa. Nếu cứ tiếp tục dùng trụ sinh không cần thiết, càng ngày sẽ có nhiều thuốc trụ sinh bị mất hiệu quả và người ta phải đi tìm những loại thuốc mới tốn kém nhiều hơn và có các tác dụng phụ nặng hơn.
Chỉ mới có một vài thuốc chống lại siêu vi dùng để chữa bệnh cúm được lưu hành nhưng phải dùng rất sớm, ngay khi mới có triệu chứng đầu tiên. Do đó, phương pháp tránh bệnh tốt nhất vẫn là chích ngừa.
6. Bạn bị buồn nôn, ói mửa và đi tiêu chảy. Như vậy, chắc chắn là bạn đã bị cảm hay cúm?
Cả hai đều không đúng. Ói mửa không phải là triệu chứng chính của bệnh cúm hay cảm, tuy trẻ em có thể ói chút ít khi chúng bị cảm cúm.
Những triệu chứng tả trong câu hỏi này là triệu chứng của bệnh “cúm bao tử”. Đây là một bệnh của đường bao tử và ruột trong khi siêu vi cảm hay cúm tấn công đường hô hấp.
7. Mới đầu bạn chỉ bị ngứa cổ. Sau đó, bạn bị hắt xì liên tục, chẩy nước mũi và đau cổ họng. Như vậy bạn đã bị...?
Bệnh cảm. Bệnh cảm có triệu chứng nhẹ hơn bệnh cúm. Bệnh nhân thường cũng bị bệnh từ từ, không bất thình lình, và cũng không bị sốt cao. Bệnh nhân cũng ít bị mệt và đau nhức như bệnh cúm.
Những triệu chứng của bệnh cảm gồm có: Chảy mũi, cổ hơi rát hoặc đau, nghẹt mũi, hắt xì, ho, sốt nhẹ, dưới 102 độ, hơi mệt, không ngửi hay nếm được bằng bình thường.
8. Bạn sẽ bị một cơn cúm nhẹ sau khi bạn chích ngừa cúm.
Sai. Thuốc ngừa cúm không chứa siêu vi cúm còn sống, do đó, không thể gây bệnh cúm cho bạn được. Thuốc ngừa cúm chế tạo từ những siêu vi đã chết.
Người chích ngừa có thể bị phản ứng phụ nhẹ như sưng và đau chỗ chích. Hiếm hơn nữa, họ có thể bị sốt, đau nhức bắp thịt hay cảm thấy bịnh. Những triệu chứng này sẽ không kéo dài lâu.
Nên nhớ: dù đã chích ngừa cúm, bạn vẫn có thể bị bệnh nhưng nếu có, bạn cũng chỉ bị nhẹ hơn là nếu bạn không chích.
*************************
Bịnh cảm cúm
Hưng Thuận sưu tầm
Bịnh cảm thông thường
Cảm là gì?
Cảm là một bịnh hay lây do các vi khuẩn lan tràn trong không khí và qua việc tiếp xúc trực tiếp với người có bịnh. Cảm nói chung phổ biến hơn trong thời tiết lạnh lẽo.
Các triệu chứng của bịnh cảm là gì?
Dấu hiệu đầu tiên của cảm thường là thấy nhột hay ngứa phía sau cổ họng. Người bị cảm có thể khó thở, cảm thấy đàm trào lên, ho, nhảy mũi và chảy mũi.
Ai bị cảm và cảm kéo dài bao lâu?
Cảm hiếm khi lâu hơn hai tuần và thường nhẹ. Người lớn thường bị cảm hai lần một năm. Trẻ em có thể bị cảm nhiều đến tám lần một năm.
Tôi có thể làm gì để hết cảm?
Ðiều tốt nhất để làm khi bạn bị cảm là nghỉ ngơi nhiều và uống thật nhiều chất lỏng. Thuốc bán tự do có thể giúp khỏi các triệu chứng cảm, nhưng cảm thường tự nó sẽ hết ngay cả khi bạn không dùng thuốc. Không nên dùng trụ sinh khi cảm. Trụ sinh sẽ không chữa được cảm. Cảm do vi khuẩn gây ra và trụ sinh thì dùng để chống vi trùng không phải vi khuẩn.
Tôi phải làm gì khi con tôi đau?
Ðứa trẻ bị cảm sẽ cần nghỉ ngơi và dùng nhiều chất lỏng. Nếu bạn cho trẻ uống thuốc bán tự do, bạn nên đọc bản chỉ dẫn kỹ lưỡng và cho uống thuốc đúng theo chỉ dẫn.
Làm sao tôi ngừa bị cảm?
Cách tốt nhất để khỏi bị cảm là thường rửa tay và tránh sờ vào mắt, mũi hay miệng. Tránh xa những người bị cảm, bởi vì cảm có thể lan ra do ho và nhảy mũi. Dùng khăn giấy hay khăn tay khi bạn ho hay nhảy mũi, điều này giúp ngừng sự lây lan cảm sang người khác. Không dùng chung ly, dao ăn và nĩa với người bị cảm. Dùng chất tẩy trùng để lau mặt bàn, tay nắm cửa và điện thoại.
Cúm (Flu)
Cúm là gì?
Cúm là một bịnh rất lây lan tràn do vi khuẩn. Triệu chứng của cúm hơi giống cảm, nhưng nặng nề hơn và có thể bao gồm nóng sốt, nhức mỏi toàn thân và mệt. Cúm thường kéo dài không quá hai tuần.
Tôi phải làm gì để hết cúm?
Cách tốt nhất để khỏi cúm là nghỉ ngơi nhiều và uống thật nhiều chất lỏng. Có thuốc cúm bán tự do có thể làm bớt các triệu chứng cúm.
Tôi phải làm gì khi con tôi đau?
Ðứa trẻ bị cúm sẽ cần nghỉ ngơi và dùng nhiều chất lỏng. Trẻ em có triệu chứng cúm nên đi khám Bác sĩ nếu có người bị cúm trong cộng đồng.
Làm sao để tôi tránh cúm?
Hãy rửa tay thường và tránh tiếp xúc với người bị cúm. Dùng khăn giấy hay khăn tay khi bạn ho hay nhảy mũi, điều này giúp ngừng sự lây lan cúm sang người khác. Vì cúm do vi khuẩn gây ra, trụ sinh không chữa trị có hiệu quả. Chích ngừa cúm mỗi năm (thường có sẵn vào đầu Tháng Mười) sẽ giúp bạn tránh được cúm. Chích ngừa cúm được đề nghị nhiều hơn cho:
- người 65 tuổi hay già hơn
- bịnh nhân nhà thương dưỡng lão
- trẻ em hơn sáu tháng tuổi có vấn đề về
(Theo Bộ Dịch Vụ Y Tế và Nhân Sự Hoa Kỳ)
*******************************
Sổ mũi nghẹt mũi: làm sao?
(VienDongDaily.Com - 17/11/2012)
BS. Nguyễn Thị Nhuận/Viễn Đông
Nắng mưa là bệnh của trời
“Sổ mũi, nghẹt mũi” là bệnh của người trần gian
Ai mà không từng bị nghẹt mũi sổ mũi? Chuyện quá thông thường nhưng nhiều khi cũng rất là bực mình, nhất là nếu bạn lại bị tới bị lui hoài không hết. Sổ mũi nghẹt mũi có nhiều nguyên nhân, thông thường nhất là do bệnh cảm, cúm hay dị ứng mũi. Ngay cả căng thẳng, “stress”, cũng có thể gây ra triệu chứng này. Thường là bệnh tự hết. Nhưng đôi lúc cũng phải dùng thuốc. Dưới đây là những cách bạn có thể làm để giúp mình cảm thấy dễ chịu, mau hết bệnh hơn.
1. Sổ mũi
Trong mũi chúng ta có nhiều tuyến tiết ra chất nhờn liên tục, có thể tới 1 hay 2 lít mỗi ngày. Chất nhờn này rất cần thiết để giúp chúng ta làm sạch và trơn màng nhầy của mũi cũng như giúp chống nhiễm trùng. Thường chúng ta không nhận ra sự có mặt của chất nhờn này cho đến khi mũi chúng ta gia tăng tốc độ, tiết ra thật nhiều chất nhờn, mục đích là tống những con siêu vi gây cảm cúm hoặc những thứ bụi gây dị ứng ra khỏi mũi. Nhiệt độ lạnh, thức ăn nhiều gia vị hoặc thay đổi chất kích thích tố trong người cũng có thể gây ra sổ mũi.
Khi nào thì sổ mũi trở thành nghiêm trọng?
Bạn nên đi gặp bác sĩ nếu ở vào những trường hợp sau:
- Sổ mũi kéo dài quá 3 tuần lễ hoặc bị sốt kèm theo, nước mũi đặc, màu xanh lá cây hay vàng, vùng mặt hai bên mũi tức vùng xoang mũi bị đau. Những triệu chứng này cho thấy có thể bạn bị nhiễm trùng.
- Chỉ chảy mũi một bên và kéo dài không dứt. Ở trẻ nhỏ, đây có thể là do em bé nhét vật lạ vào mũi.
- Nước mũi có máu. Nếu chảy nước mũi trong sau khi bị chấn thương đầu, đây có thể là nước trong óc chảy ra.
- Bạn bị suyễn, bị khí thủng (emphysema) hay đang uống những loại thuốc làm hệ miễn nhiễm bị suy.
Cách chữa:
- Khi bị sổ mũi, nước mũi đọng bên trong quá nhiều, bạn cần hỉ mũi, nên hỉ nhẹ nhàng, đừng xì quá mạnh. Nhưng nếu nước mũi chảy liên tục, bạn có thể dùng thuốc chống histamine (antihistamine) là chất gây ra triệu chứng dị ứng. Rất nhiều loại antihistamine hiện được bán tự do, không cần toa bác sĩ. Nên đọc kỹ lời dặn trên nhãn thuốc và theo đúng. Bất lợi: nhiều loại thuốc này sẽ làm bạn buồn ngủ, dật dờ. Thêm nữa, vì thuốc làm chất nhờn bớt ra, vi trùng sẽ ở trong mũi bạn lâu hơn.
Đối với trẻ nhỏ, bạn có thể dùng bầu hút (bulb syringe) có bán ở các tiệm thuốc, để hút mũi các em. Không nên tự động cho các em uống thuốc antihistamine mà nên hỏi ý kiến bác sĩ.
2. Chảy mũi phía sau
Chảy mũi phía sau là khi dòng chất nhờn chảy đằng sau mũi xuống cổ họng, thay vì chảy ra trước. Dòng chất nhờn này cũng có tác dụng lấy đi những thứ gây dị ứng và vi trùng. Bạn sẽ nuốt nó vào bụng và thải ra ngoài bằng đường tiêu hóa. Thường chúng ta vẫn nuốt chất nhờn này mà không để ý. Nhưng nếu bị ra nhiều chất nhờn quá, bạn sẽ cảm thất “có đờm trong cổ”. Đờm này làm bạn rất khó chịu, phải ho, bị đau cổ và cứ phải tằng hắng liên tục.
Cách chữa
- Tránh những thứ gây khó chịu (irritants): những thứ này thường là khói thuốc hay sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, thí dụ như đi từ chỗ thật nóng vào vùng có máy lạnh thật mát chẳng hạn.
- Uống nhiều nước: nhiều nước giúp chất nhờn sau cổ họng loãng ra, dễ nuốt hơn.
- Dùng máy làm ẩm không khí (humidifiers): không khí khô sẽ làm chất nhờn khô lại khiến bạn khó chịu hơn. Không khí ẩm khiến chất nhờn loãng hơn.
- Xịt mũi bằng nước muối: bạn có thể mua nước muối xịt mũi ở nhà thuốc hay có thể pha chế lấy bằng cách pha 1/4 muỗng teasthingy muối trong 2 cup nước cất ấm. Dùng bầu bơm nhỏ nước muối này vào mũi.
- Đi khám bệnh: nếu bạn vẫn còn khó chịu dù đã thử mọi cách, bạn nên đi khám bệnh.
3. Nghẹt mũi
Nghẹt mũi cũng gây ra khó chịu không kém gì sổ mũi. Nguyên nhân thường cũng giống nhau: cảm, cúm, dị ứng với bụi, phấn hoa hay lông chó mèo. Nghẹt mũi cũng có thể do viêm những mạch máu nhỏ trong mũi, xẩy ra khi các mạch máu này trương nở khi gặp khi khí lạnh, đồ ăn cay, stress, vận động thân thể... Nhiều loại thuốc có thể làm khô mũi và họng như thuốc lợi tiểu, thuốc chống bệnh bồn chồn lo lắng, thuốc ngừa thai, thuốc chống bất lực như Viagra, thuốc beta blockers, thuốc chống nghẹt mũi khi dùng quá lâu ngày... Hiếm hơn, nghẹt mũi có thể gây ra do màng giữa mũi bị lệch, hay một cục bướu mọc trong mũi.
Khi nào nên lo?
Nơi người lớn và trẻ lớn, nghẹt mũi chỉ là một chuyện khó chịu nhưng đối với trẻ sơ sinh dưới 3 tháng, nghẹt mũi có thể khá nghiêm trọng vì các em có thể không bú hay thở được. Nên gọi bác sĩ nếu em bé dưới 3 tháng bị bệnh. Với trẻ lớn hơn 3 tháng, ta có thể giúp em bằng cách cho uống nhiều chất lỏng, tăng độ ẩm của không khí trong nhà, hút mũi em thường xuyên sau khi nhỏ mũi bằng dung dịch nước muối như Ocean, Nasal...
Cách chữa
- Dùng hơi nước: giống như cách “xông” người Việt mình hay dùng. Nấu một nồi nước sôi chừng 4 tới 6 cup nước, đem ra khỏi bếp, cho vào đó 3 giọt dầu gió. Cúi mặt trên nồi nước sau khi trùm đầu bằng khăn, hít hơi nước chừng 10 tới 15 phút. Coi chừng bị phỏng nếu không cẩn thận.
- Uống nhiều nước để giúp chất nhờn loãng ra. Không nên uống nước có chất caffein.
- Chicken soup đã được chứng minh là làm chất nhờn trong mũi thoát ra nhanh hơn, giúp đỡ nghẹt mũi và loại siêu vi khỏi mũi nhanh hơn.
- Nước muối: mua Ocean, Nasal ở tiệm thuốc hay pha lấy như trên đã nói. Nhỏ 1, 2 giọt vào mũi giúp đỡ nghẹt và bớt khô.
- Giải kẹp mũi (breathing strips) là những giải tự dính, được dán ngang sóng mũi, giúp mở rộng đường mũi khiến thở dễ hơn.
- Thuốc nghẹt mũi: Có thể giúp trẻ lớn và người lớn thở dễ hơn. Nhưng nếu dùng lâu quá 2, 3 ngày, ta có thể bị nghẹt nặng hơn. Ngoài ra, thuốc nghẹt mũi uống hay nhỏ vào mũi cũng có thể làm tăng huyết áp ở một số người. Thường thuốc nghẹt mũi không có tác dụng cho trẻ em nhiều lắm và có thể gây ra phản ứng phụ không tốt. Nên dùng thuốc ít thôi.